– Ingen kan vite om det ikkje er ti elevar som ønskjer bokmål på Folkestad kvart år, for me har ikkje blitt spurt

21. oktober 2024 blei det vedteke at skulane i kommunen skal ha eit likeverdig tilbod. Lat oss byrje med målform. 

Både Bø og Folkestad skular har nynorsk som hovudmål. Opplæringslova seier at når ti eller fleire elevar ønskjer eit anna skriftspråk enn hovudmålet på skulen, har dei rett til å få dette. Dersom det er fleire skular i kommunen som har minst ti elevar som ønskjer eit anna hovudmål, har kvar av desse gruppene rett til ei eiga skriftspråkgruppe på nærskulen sin (Prop. 57L 2022-2023).

Ved innskriving i skulen får elevar på Bø skule velje målform. Dette starta som eit foreldreinitiativ for 20 år sidan. På Folkestad skule har me ikkje same moglegheit til å krysse av for ønskt målform. 

Då det alltid er fleire enn ti elevar på Bø skule som ønskjer seg bokmål på kvart trinn, så tilbyr automatisk Bø skule bokmål.

Søknadstala vitnar om at det er mange i Folkestad krins som ønskjer bokmål: Ti elevar har kvart år sidan 2022 fått innvilga flytting til Bø skule grunna bokmål, og dei fleste av dei komande 9-10 førsteklassingane som har søkt seg til Bø skule har bokmål som grunn. 

Ein klasse ved Folkestad er rein bokmålsklasse, og på fleire trinn har fleirtalet bokmålsbøker.

Oppvekstsjefen seier at «vi må godkjenne flytting når dei ikkje kan få opplæring på bokmål på Folkestad. Men elevar kan få opplæring i bokmål på Folkestad på lik linje som på Bø, om det er minst ti på trinnet innanfor krinsen som vil ha det. Men då må kommunen få vite om det er nok som ønskjer bokmål, på same måte som på Bø. Det er ein forskjell på å aktivt søkje om bokmål, og berre «krysse av». 

Men om Folkestad-elevar også får moglegheit til å «krysse av» for målform, er det rett og slett nyttig saksopplysning, som kan vere av betydning i saksbehandlinga av enkeltvedtak.

Og tidspunktet for dette målformønsket er heilt avgjerande, det må skje før administrasjonen gjer enkeltvedtak om flytting av førskuleelevar frå nærskulen grunna bokmål. 

Om minst ti har valt bokmål på Folkestad skule er vel saka grei: Bokmål kan då ikkje brukast som avgjerande grunn til å flytte eleven frå Folkestad til Bø skule, det vil vere i strid med opplæringslova. 

Om det er mindre enn ti på eit trinn i Folkestad krins som vel bokmål, så bør administrasjonen opplyse om at foreldre kan velje om dei ønskjer læremiddel på bokmål eller nynorsk. Siste utveg må vere å flytte eleven frå nærskulen grunna bokmål.

Oppvekstsjefen seier vidare at: «retten til å skifte skule om ein vel ei anna målform, er heimla i kommunens eigne forskrifter, vedteke etter samanslåinga, sommaren 2020». 

Eg har ikkje sett denne forskrifta, men det finst ingen slik spesifikk rett i opplæringslova så vidt eg kan sjå. Så lenge kommunen er kjend med målformønsket i kvar krins før enkeltvedtak vert fatta, og det viser seg at minst ti ønskjer bokmål, så kan vel ikkje denne retten gjelde?

Tala tyder på at så mykje som 30 prosent av alle elevar innanfor Folkestad krins har blitt flytta frå nærskulen dei siste sju åra, heilt eller delvis grunna bokmål. Er dette i tråd med politiske intensjonar?

Om elevane ønskjer å søkje seg til ein annan skule, er dei heldigvis i sin fulle rett til å gjere det. Men søknader om skulebytte må behandlast på like premissar. 

Det er vel ingen grunn til å forskjellsbehandle mellom to skular som har nynorsk som hovudmål?

Dette meiningsinnlegget er omsett til nynorsk ved hjelp av KI, og kvalitetssikra av redaksjonen i Bø blad.