– Har kommunen din ein god plan mot ungdomskriminalitet?

Alle kommunar skal ha ein plan for å førebyggje ungdomskriminalitet. Men berre halvparten av landets kommunar har ein slik plan.

Dette kom nyleg fram i ein rapport frå Riksrevisjonen. Den stadfestar det Barneombodet har peika på lenge: I Noreg er vi altfor dårlege på førebygging.

Konsekvensen av manglande innsats for å sikre ein solid grunnmur og eit godt tryggingsnett rundt barndommen, er at barn og unge fell utanfor.

Sjølv om tala for ungdomskriminalitet ser ut til å stabilisere seg, er det grunn til uro for ein aukande del unge under 15 år som gjer kriminelle handlingar og eit auka omfang av vald. 

Kriminelle nettverk som aktivt rekrutterer unge i utsette situasjonar, er også noko vi må stoppe.

Men meir straff og fleire plassar i ungdomsfengsel løyser ikkje dette. Ungdomskriminalitet er ikkje tilfeldig. Med alt det vi veit om årsaker til at unge vert dregne mot kriminalitet, så veit vi at løysingane ligg nettopp i tidleg innsats og førebygging.

Tett oppfølging av familiar i sårbare situasjonar, økonomisk støtte, tiltak mot vald i heimen, gode barnehagar og skular som bidreg til meistring og inkludering, fritid som gir fellesskap i idrett eller på ein fritidsklubb - alt er med på å redusere risiko. Det er dette vi treng meir av.

No må den lokale innsatsen trappast opp. Kommunen må ha ein god plan som tydeleg definerer kva kompetanse og fleksibilitet dei skal ha på plass for å kunne hjelpe barn og unge, før dei hamnar på feil spor.

Barneombodet meiner det burde vere ei sjølvfølgje at planen definerer varige førebyggjande tiltak som dekkjer breidda i barns behov, på minst tre område:

For det første må kommunen ha eit minimum av førebyggjande tiltak mot kriminalitet. Dette kan bestå av oppsøkande arbeid, mentorordningar eller aktivitets- og jobbtilbod.

For det andre må kommunen ha gode og tilgjengelege fritidstilbod og oppsøkande tenester som møter barna på deira arenaer, slik at barn som står i fare for å hamne i kriminelle miljø blir fanga opp tidleg.

For det tredje må kommunen ha på plass spesialiserte hjelpetiltak for barn som gjer eller står i fare for å gjere kriminalitet. Mange kommunar manglar i dag spesialisert hjelp for barn med alvorlege vald-, rus- eller kriminalitetsutfordringar.

I dag er det politisk vilje til å betale for dei dyraste tiltaka, dei som blir sette inn når det har gått verkeleg gale. Men ikkje til å satse meir på avgjerande tiltak for at det ikkje skal gå gale - slik som helsestasjonar, familievern eller hjelp for unge som slit med psykisk uhelse. 

Dette reknestykket må vi snu. Førebygging kan ikkje halde fram å vere eit overskottstiltak og ein post å kutte frå budsjettet.

Barneombodet har varsla om manglande førebygging i lang tid. Riksrevisjonen stadfestar no alvoret i situasjonen. 

Det er på tide å lukke gapet mellom kva vi veit og kva vi gjer, og endeleg ta førebygging på alvor. Det er best for barna. Det er best for samfunnet.

Dette meiningsinnlegget er omsett til nynorsk og deretter kvalitetssikra av redaksjonen i Bø blad.