– Eit lite stikk, ein stor skilnad

Kvar haust og vinter ser vi det same skje: tusenvis av nordmenn blir alvorleg sjuke av influensa eller covid-19. Mange hamnar på sjukehus. Nokre døyr.

Det finst eit enkelt, effektivt og trygt tiltak som kan verne oss: vaksinasjon. Likevel let altfor mange vere å vaksinere seg, også blant dei som treng det mest.

Vi veit at vaksinar verkar

Det er ingen tvil om at vaksinar reddar liv. 

Influensa og covid-19 kan vere alvorleg for kven som helst, men er spesielt farleg for eldre og personar med underliggande sjukdomar som hjartesjukdom, lungesjukdom eller svekka immunforsvar. 

Vaksinar reduserer risikoen for å bli alvorleg sjuk, hamne på sjukehus eller miste livet.

Førre vintersesong blei over 14 000 nordmenn innlagde på sjukehus med influensa eller covid-19. Fleirtalet var eldre eller hadde ein kronisk sjukdom. Det kunne vore langt færre om fleire hadde vore vaksinerte.

Kvar influensasesong døyr fleire hundre nordmenn av sjukdomen. Samstundes veit vi at vaksinen omtrent halverer risikoen for å få influensa, og gjer sjukdomsforløpet mildare for dei som likevel blir smitta.

Tryggleik for deg, og dei rundt deg

Å vaksinere seg handlar ikkje berre om deg sjølv. Det handlar òg om dei rundt deg, dei du jobbar med, bur med, eller besøker på sjukeheimen. 

Jo fleire som er vaksinerte, desto lågare blir smittetrykket i lokalsamfunnet. Då beskyttar vi òg dei som ikkje toler vaksine eller som har dårleg effekt av den.

For helsepersonell er vaksinering eit spesielt viktig ansvar. Å vere frisk på jobb er ikkje berre ein fordel, det er eit smitteverntiltak. Når legar, sjukepleiarar og pleieassistentar let seg vaksinere, beskyttar dei pasientane sine mot alvorleg sjukdom.

Nei, vaksinen gir deg ikkje influensa

Det finst mange mytar om vaksinar, og nokre av dei hindrar folk i å ta eit godt val. La meg vere tydeleg:

• Du kan ikkje få influensa av influensavaksinen.
• Vaksinen fungerer sjølv om du kan bli smitta, den gjer sjukdomen mildare og reddar liv.
• Vaksinen er trygg. Alvorlege biverknader er ekstremt sjeldne, langt sjeldnare enn alvorlege følgjer av sjukdom.

Og viktigast: Du må fornye beskyttinga. Immuniteten svekkast over tid, og virusa forandrar seg. Difor tilrår FHI årleg influensa- og koronavaksine til risikogrupper, og pneumokokkvaksine kvart 6. år frå 65-årsalderen.

Lokalsamfunnet treng deg

Det er store skilnader i vaksinasjonsgraden mellom kommunar. Nokre stader tek 70-80  prosent av dei eldre influensavaksinene. Andre stader ligg vi nede på 50 prosent, og enkelte risikogrupper endå lågare.

Dette gjer lokalsamfunn sårbare. Når for få vaksinerer seg, risikerer vi utbrot som råkar eldre og kronisk sjuke ekstra hardt. Det kan føre til unødvendige sjukehusinnleggingar, overbelasta helsevesen og tomme stolar rundt middagsbordet.

Derfor treng vi at fleire takkar ja. At fleire fastlegar minner om vaksinen. At pårørande spør foreldra sine. At arbeidsgjevarar legg til rette. At du og eg tek ansvar og stikk innom apoteket eller helsestasjonen for det vesle stikket som gjer ein stor skilnad.

Vår felles helsedugnad

LHL representerer mange av dei som lever med hjartesjukdom, lungesjukdom eller hjerneslag - menneske som veit kor avgjerande god beskyttelse kan vere. Vår oppmoding er enkel:

- Er du over 65? Har du hjarte- eller lungesjukdom? Jobbar du med sårbare menneske? Då bør du vaksinere deg mot influensa, covid-19 og pneumokokkar. Ikkje vent.

- Er du frisk, men vil beskytte dine kjære? Vurder vaksine for deira skuld.

Det tek få minutt. Det kostar lite. Og det kan redde liv, kanskje livet til nokon du er glad i.

Dette meiningsinnlegget er omsett til nynorsk ved hjelp av KI, og kvalitetssikra av redaksjonen i Bø blad.